همه مواد سمی هستند و هیچ ماده اي که سمی نباشد وجود ندارد و تفاوت بین سم و دارو در ميزان آن مي باشد. 

سم شناسی  Toxicology درباره تاثیرات زیان آور عوامل شیمیایی و فیزیکی بر روی سیستمهای زنده بحث میکند. این کلمه از ریشه یونانی کلمه Lagos و taxicon گرفته شده که به معنای مطالعه تاثیرات منفی مواد شیمیایی روی ارگانیسمهای زنده است.

سم 

  ماده ای است که دارای منشاء گیاهی ،حیوانی و یا شیمیایی (آلی ، معدنی) بوده و از یک را ه خاص و یا راه های مختلف در مقادیر معین و معمولا کم باعث اختلال و یا توقف فعل و انفعال های حیاتی به طور موقت یا دائم می گردد.

مسمومیت 

بهم خوردن تعادل فیزیولوژیکی ، فیزیکی یا روانی موجود زنده که در اثر ورود یا تماس با ماده سمی از راه های مختلف اتفاق افتد.

عوامل موثر برشدت مسمومیت : 

*نوع ماده سمی 

*مقدار سم

*غلضت سم

*مدت زمان تماس

*نحوه ورود سم

انواع مسمومیت : 

1- Acute Toxicity  

- مقدار سم زیاد است

- علائم چند دقیقه تا 4 ساعت

- احتمال مرگ فوری تا چند روز

- درمان مشکل

2- Chronic Toxicity 

- مقدار سم کم مدت ، ورود طولانی

- علائم مسمومیت چند سال بعد و به آهستگی 

- قابل پیشگیری است

تقسیم بندی مسمومیتها 

1- اتفاقی: بیشتر خوراکی

2- عمدی: خودکشی یا دگرکشی

3-  شغلی: بیشتر استنشاقی

تعریف دز کشنده LD50 : مقدار دزی از سم که میتواند 50% موجود هدف را ازبین ببرد و بر حسب mg/kg بیان میشود ، هرچه LD50 کوچکتر باشد سم خطرناکتر است.

طبقه سمیت	LD50 mg/kg	مثال
فوق العاده سمی	کمتر از 50	سیانور
سمیت متوسط	5000 - 500	مالاتیون
کمی سمی	15000به بالا	اتانول

مراحل ورود تا دفع سموم در بدن :

1. جذب : استنشاق ، پوست ، گوارش

2. توزیع : توسط خون و لنف

3. تغییرات : به همان صورت دفع شود ، سمیت کمتر یا بیشتر ، ماده غیر سمی به سم تبدیل شود (متانول به فرمالدئید)

4. تجمع و ذخیره سازی : کبد ، کلیه بافت چربی

5. دفع : ادرار ، مدفوع ، عرق ، بزاق ، تنفس ، شیر و ...

اثرات سموم بر روی بدن :

الف) اثرات موضعی : اثراتی که در محل ورود سم دیده می شوند مثل سوختگی در  اثر اسید ها

ب) اثرات سیستمیک : اثراتی که پس از جذب و توزیع سم بوجود می آیند که عبارتند از :

- Carcinogenic : مثل واینال کلراید سرطان کبد

- Motagenic : جهش زایی

 - Teratigenic: ناقص الخلقه زایی

- Toxic : شامل روان تنی یا عصبی

- اثرات پاتولوژیکی مثل اختلالات آنزیمی

 اثرات آلرژیک : مواد التهاب آور ، خفگی آور ، بیهوشی آور ، سموم سیستمیک 

مسمومیت با گازها

الف) گاز های محرک:

باعث تحریک و تورم مسیر هوا در ششها می شوند مانند گاز کلر : استخر ، تصفیه خانه آب و انبار و پتروشیمی
سولفید هیدروژن: فاضلاب برو ها

ب) گاز های خفقان آور: 

اختلال در اکسیژن رسانی به بافت ها خفه کننده های ساده مثل متان ، هیدروژن

خفه کننده های شیمیایی مثل منواکسید کربن 

ج) گاز های شبه دارو : گازهای بیهوش کننده (هیدروکربن ها) و حلال ها 

اقدامات درمانی عمومی در مسمومیت با گاز ها

- انتقال مصدوم به محیط باز و هوای تازه

- درصورت قطع تنفس و ضربان قلب احیاء قلبی ، ریوی

- در صورت وجود اکسیژن ، اکسیژن تراپی

- در صورت آغشته بودن بدن به مواد خورنده و سموم : لباسها خارج شده وبدن به مدت 10 دقیقه با آب شستشو شود.

سم شناسی حلال ها

مانند تینر ،آلکانها، بنزن ،تولوئن و...

اثرات کلی حلال ها بربدن:

- اختلالات پوستی

- اثر بر روی سیستم اعصاب مرکزی و محیطی: تهوع ، گیجی ، بیهوشی ، ضعف شنوایی

- سیستم تنفسی

- اثرات بر روی قلب

- اثرات بر روی کلیه و کبد: باعث مرگ و تخریب بافت های کبدی و کلیوی می شوند

- سرطانزایی و اثر بر سیبستم تولید مثل: ناهنجاری ، سقط جنین

سم شناسی آفت کش ها

انواع آفت کش ها: حشره کش ، جونده کش ، علف کش ، قارچ کش ، لارو کش و...

مواجه با آفت کش ها:

مواجه شغلی: کشاورزان ، سمپاشان ،شاغلین در کارخانجات سم

مواجه محیطی:  از طریق آب ، هوا ، آب مواد غذایی و ...

علائم عمومی مسمومیت باآفت کش ها

سردرد ، گیجی ، تاری دید ، گرفتگی عضلات ، اسهال ، تعریق شدید ترشح بزاق ، تغییر اندازه مردمک چشم ، بهم خوردن ضربان قلب ، کما ، مرگ

مدیریت مسمومیت حاد با آفت کشها

- خارج کردن فرد مسموم از محیط

- خارج نمودن لباس های آلوده

- رفع آلودگی پوستی شامل شستشوی مو و بدن با آب و صابون

- رفع آلودگی چشم ها: به مدت 10 دقیقه با آب تمیز شستشو شوند

- بازکردن مسیر تنفسی و خارج نمودن ترشحات 

- چنانچه کمتر از 60 دقیقه از خوردن غذا گذشته باشد شستشوی معده و استفراغ انجام شود (اگر مواد نفتی همراه سم باشد استفراغ ممنوع است)

- استفاده از ذغال فعال

- انتقال به مراکز درمانی

نظرات شما عزیزان:

برچسب‌ها: مسمومیت+آفت کشی+مدیریت مسمومیت+مسمومیت با گاز+اثرات سموم بر روی بدن+مراحل دفع سموم+انواع مسمومیت ,